هوایی که تنفس می‌‌کنیم، گرچه قابل‌ مشاهده نیست، اما بر میزان سلامت ما نقش بسزایی دارد. این هوا می‌تواند موجب بروز مشکلات تنفسی، بروز آلرژی، آسم و سایر مشکلات ریوی شود. تنفس در معرض هوای آلوده در درازمدت می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های دیگری از ‌جمله بیماری‌های قلبی و سرطان را افزایش دهد.

 

تصور افراد از آلودگی هوا اغلب به این شکل است که این هوا منحصر به بیرون از خانه است. ممکن است انسان در ذهن ماشین‌‌های روشن بی‌‌حرکت، نیروگاه‌‌ها و دودکش‌‌های آن‌ها را تصور کنند؛ اما آلودگی هوا در داخل خانه‌‌ها، ادارات و حتی درون مدارس نیز می‌‌تواند رخ دهد.

 

چه در خارج و چه در داخل، اثرات آلودگی هوا برای افرادی که دچار مشکلات تنفسی هستند، نسبت به سایرین واضح‌‌تر خواهد بود. به گفته‌‌ی دکتر نادیا هانسل، دانش‌آموخته‌ی دانشگاه جان هاپکینز درزمینه‌ی مشکلات ریه، «تمامی انسان‌‌ها نسبت به اثرات نامطلوب آلودگی هوا حساس‌‌اند، اما افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن ریوی مانند آسم، بیشتر مستعد تأثیرپذیری از این هوا هستند».

 

محققان موسسه ملی بهداشت آمریکا در حال تلاش برای درک و کاهش تأثیر آلودگی هوا بر روی سلامت انسان، چه در داخل و چه در خارج از خانه، هستند.

علل آلودگی هوا بیرون از خانه

آلاینده‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانند بر سلامت انسان تأثیر بگذارند. زمانی که هوا گرم است، یک نوع گاز نامرئی به نام اوزون می‌‌تواند تنفس را برای برخی افراد سخت کند. این گاز زمانی ایجاد می‌شود که نور خورشید سبب وقوع یک واکنش شیمیایی بین اکسیژن و آلودگی‌‌های ایجاد شده توسط خودروها، کارخانه‌ها و سایر منابع آلودگی شود. اوزون قادر است مجرای تنفسی و ریه‌‌های انسان را تحریک کند. افرادی که مبتلا به آسم و سایر بیماری‌های ریوی هستند، اثرات این گاز را بهتر احساس می‌‌کنند.

 

دکتر داریل زلدین، متخصص علوم ریه و محیط‌زیست در NIH، توضیح می‌دهد، «هنگامی‌که افراد مبتلا به آسم شدید در معرض تنفس گاز اوزون حتی به مقدار ناچیز قرار می‌‌گیرند، میزان التهاب در ریه‌ها بالا می‌رود، درنتیجه مجرای عبور هوا نازک‌‌تر شده و عمل تنفس را مشکل می‌‌سازد.»

 

نوع دیگری از آلاینده‌های فضای باز که بر سلامتی انسان تأثیر می‌گذارد، ذرات آلوده‌اند. این ذرات ریز و درشت هنگام مصرف سوخت آزاد می‌شوند. این ذرات از منابعی چون اتومبیل، نیروگاه‌‌ها و شعله آتش تولید شده و وارد محیط می‌‌شوند. بر اساس تحقیقات انجام ‌شده، این ذرات آلوده در درازمدت علت بسیاری از بیماری‌‌های ریوی اعلام‌ شده‌اند.

 

با هدف بررسی این ذرات و دیگر آلاینده‌‌های مضر، مانیتورهای کنترل کیفیت هوا در بیش از 1000 نقطه مختلف در سراسر کشور آمریکا نصب ‌شده‌اند. آژانس حفاظت از محیط‌ زیست آمریکا نیز از این مانیتورهای کنترلی برای تولید شاخص کیفیت هوا (AQI) استفاده می‌کند.

 

افرادی که به آلودگی هوا در فضای باز حساس هستند، می‌توانند برای اطلاع از سطح آلودگی از AQI استفاده کنند. این اطلاعات به شما کمک می‌‌کنند تصمیم بگیرید چه زمانی برای انجام فعالیت‌های بیرون از خانه مناسب‌‌‌‌تر است.

 

بهبود هوا در داخل ساختمان 

آلودگی هوا در داخل محیط بسته نیز می‌تواند مضر باشد. این آلودگی از منابع مختلفی تولید می‌‌شود. دود ناشی از تنباکو شامل ذرات آلاینده‌‌ی کوچکی است که ریه‌ها را در معرض آسیب قرار می‌‌دهد. اجاق‌گاز و لوازم ‌خانگی دیگر نیز می‌توانند گازهای مضری تولید کنند.

 

حیوانات خانگی و موجودات آزاردهنده (مانند موش‌ها و سوسک‌ها) با تولید مواد (آنتی‌‌ژنی) به نام آلرژن می‌‌توانند سبب بروز آلرژی شوند. کپک‌‌ها و حشرات خاکی نیز ممکن است موجب تولید آلرژن شوند. حتی مواد تمیز کننده اسباب خانه ترکیبات مضری به هوا منتقل می‌‌کنند.

 

در سال‌های اخیر، محققان در زمینه‌ی توضیح این مسئله که چگونه قرار گرفتن در معرض آلودگی‌های داخلی منجر به ابتلا به بیماری‌های مختلف می‌‌شود، دستاوردهای زیادی داشته‌‌اند. زلدین می‌گوید: «اکنون سؤال مهم این است که: در رابطه با این مسئله چه واکنشی باید داشته باشیم؟ چه‌کارهایی به کاهش برخی از این مواجهات میان انسان و آلودگی‌‌های موجود کمک می‌‌کنند؟

 

اکنون چندین محقق موسسه ملی بهداشت در حال بررسی راه‌هایی برای کاهش آلودگی هوا هستند. هانسل با هدف بهبود کیفیت هوا برای افراد مسن مبتلا به «انسداد ریوی مزمن» (COPD)، در حال مطالعه‌‌ و تحقیق بر به‌کارگیری پاک‌‌کننده‌‌های هوا، که تصفیه‌‌کننده‌‌ی هوا نیز نامیده می‌‌شوند، است. این وضعیت عمل تنفس را بسیار دشوار کرده و انسان را در معرض خطر بالای ابتلا به عفونت‌های خطرناک ریه مانند ذات‌‌الریه قرار می‌دهد.

 

به گفته‌‌ی هانسل: «مطالعات نشان داده که سطح بالای آلاینده‌‌های موجود در داخل خانه، عمل تنفس را برای افراد مبتلا به COPD دشوارتر می‌‌کند.»

 

در حال حاضر گروه هانسل در حال انجام آزمایشاتی برای فهمیدن این مسئله است که استفاده از تصفیه‌‌کننده‌‌های هوا با فیلترهای مخصوص در خانه، ظهور علائم COPD را کاهش می‌‌دهد یا خیر. فیلترهائی مورد آزمایش، هم ذرات آلاینده و هم دی‌اکسید نیتروژن را که یک نوع گاز مضر تولید شده از پخت‌وپزهای خانگی است، از بین می‌برند.

 

محققان علائم COPD را در افرادی که از فیلترها استفاده کرده با افرادی که استفاده نمی‌‌کنند، مقایسه می‌نمایند. همچنین امیدوارند به‌کارگیری این فیلترها میزان رفتن به بیمارستان را کاهش دهد. دکتر واندا فیپاتاناکول، متخصص بهداشت کودکان در بیمارستان کودکان بوستون، اضافه کرد: «تحقیقات تا کنون نشان داده که بهبود کیفیت هوا در داخل خانه می‌تواند سلامت کودکان مبتلا به مشکلات ریوی را بهبود بخشد.»

 

درحالی‌که بهبود کیفیت هوا در داخل خانه‌ها مطرح است، کودکان بیش از 8 ساعت در روز را در مدارس و در محیط بسته سپری می‌‌کنند. به گفته‌‌ی فیپاتاناکول بهبود کیفیت هوا درون مدارس از پتانسیل لازم برای بهبود سلامت تعداد زیادی کودک درآن‌واحد برخوردار است.

 

او می‌‌گوید: «مداخلات خانگی، انجام هر عملی برای تغییر وضعیت هوا درون یک خانه، به‌صورت مجزا به هر خانواده‌‌ کمک می‌‌کند، اما هدف قرار دادن مدارس که تعداد زیادی کودک با هم در یک زمان در آنجا حضور دارند، از اثربخشی بیشتری برخوردار است.»

 

در حال حاضر فیپاتاناکول به پشتوانه‌‌ی NIH در حال اجرای مطالعاتی در حدود 40 مدرسه‌‌ی مختلف است. این مداخلات شامل تعبیه‌‌ی تصفیه‌‌کننده‌‌ی هوا در کلاس‌‌های درس و با هدف حذف ذرات آلوده بوده و همچنین شامل به‌کارگیری استراتژی‌‌های کنترل جانوران موذی برای کاهش تولید آلرژن‌ها است. محققان در مدارس، کودکان مبتلا به آسم را در طول سال تحصیلی مورد بررسی قرار‌‌ می‌‌دهند تا ببینند آیا این مداخلات علائم بیماری آن‌ها را بهبود می‌بخشد یا خیر.

 

تحقیقات نشان داده است که بهبود کیفیت هوا در محیط بسته علاوه بر بهبود سلامت، می‌تواند تأثیر بسزایی در تقویت عملکرد بچه‌ها در مدرسه داشته باشد. به گفته‌‌ی فیپاتاناکول: «کودکانی که به مدرسه می‌آیند و مانند قبل بیمار نیستند، عملکرد بهتری خواهند داشت و این به‌نوعی همان هدف کلی ماست.»

 

تعویض هوای درون خانه

یک نکته‌ی قابل‌ملاحظه درباره آلودگی درون ساختمان این است که غالباً منشا این آلودگی‌‌ها قابل حذف و تغییر است. فیپاتاناکول می‌‌گوید: «گرچه تغییر هوای بیرون از خانه کار سختی است، اما تغییر هوا درون خانه به‌مراتب ساده‌تر و قابل‌اجرا است.»

یک راه ساده برای بسیاری از خانه‌‌ها اطمینان از این مسئله است که هوای داخل راهی برای خروج از خانه داشته باشد. طبق توضیحات هانسل: «تغییر هوای درون خانه، مانند باز کردن پنجره‌ها، عملاً می‌تواند سطح آلودگی داخل را کاهش داده و همچنین هیچ‌گونه هزینه‌ای نخواهد داشت.»

او می‌‌گوید این راهکار در روزهایی که آلودگی بیرون به‌مراتب بیشتر است، راهکار خوبی نیست. توجه به شاخص AQI و یا دیگر معیارهای کیفیت هوای فضای باز در این‌که تصمیم بگیریم چه زمانی هوای خانه را عوض کنیم، کمک بزرگی خواهد بود.

 

منبع: چطورپدیا