مراقبت از دندان : چرا دندانها مهم هستند؟
مراقبت از دندان : چرا دندانها مهم هستند؟
چه اتفاقی ممکن است برای دندان بیفتد؟
پوسیدگی دندان دردناک بوده و ممکن است منجر به پر کردن، قرار دادن تاج یا دندان مصنوعی گردد. اگر پوسیدگی دندان درمان نشود، عصب دندان دچار عفونت شده، می‌میرد و ورم و آبسه ایجاد می‌کند. این مشکل ممکن است نیازمند درمان کانال ریشه یا حتی کندن دندان باشد. داشتن یک روتین مناسب در منزل برای سالم نگاه داشتن دندان و لثه بسیار مهم است. بیماری لثه شیوع فراوانی دارد و اگر درمان نشود ممکن است به از بین رفتن استخوان اطراف دندان بیانجامد. در برخی موارد ممکن است دندان شل شود یا از جا دربیاید. بیماری لثه قابل پیشگیری است. طی جلسات منظم شستشو و معاینه می‌توان آن را درمان کرد و تحت کنترل درآورد و از مشکلات بعدی پیشگیری نمود. اگر دندان از بین برود، شاید لازم باشد جای خالی‌اش را با پل، پروتز یا ایمپلنت پر کرد.
چگونه دندان و لثه‌ی خود را سالم نگاه داریم؟
تمیز و سالم نگاه‌داشتن دهان کار آسانی است و باید به انجام این کار ادامه داد. با داشتن یک عادت معمول ساده می‌توان از بیشتر مشکلات دهان و دندان پیشگیری کرد:
- آخرین کاری که شب انجام می‌دهید و حداقل یک‌بار طی روز، دندان خود را با خمیردندان فلوراید مسواک بزنید.
- بعد از مسواک زدن، تف کنید اما آب نکشید تا فلوراید مدت بیشتری روی دندانها بماند.
- حداقل یک‌بار در روز بین دندانها را با مسواک‌های مخصوص بین دندان یا نخ دندان تمیز کنید.
- عادت غذایی خوبی داشته باشید و کمتر از خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های قنددار مصرف نمایید.
- به‌طور منظم برای معاینه به دندان‌پزشک مراجعه کنید.
گرچه بیشتر افراد به‌طور منظم مسواک می‌زنند؛ اما بیشتر آن‌ها بین دندان‌های خود را تمیز نمی‌کنند و برخی نیز برنامه‌ای برای انجام معاینات منظم دندان ندارند. با ایجاد چند تغییر کوچک در برنامه‌ی روزمره‌ی خود می‌توانید در بلندمدت تفاوت عظیمی ایجاد کنید. درست است که دندان‌پزشک شما می‌تواند دندان‌های شما را جرم‌گیری کند و هر گونه بیماری لثه‌ای که ایجاد شده باشد، درمان نماید؛ اما مراقبت روزانه از دندان بر عهده‌ی شماست و اصلی‌ترین سلاح شما مسواک، خمیردندان و تمیزکاری بین دندانها است.
پلاک چیست؟
پلاک یک لایه‌ی نازک و چسبناک از باکتری است که مدام روی دندان شما تشکیل می‌شود.
پلاک چگونه پوسیدگی ایجاد می‌کند؟
وقتی غذاهایی می‌خورید که حاوی قند و نشاسته هستند، باکتری‌های درون پلاک شروع به تولید اسیدی می‌کنند که به مینای دندان حمله‌ور می‌شود. چسبندگی پلاک تماس این اسیدها را با دندان شما حفظ می‌کنند. پس از حمله‌ی مداوم اسید، مینای دندان تجزیه شده و یک سوراخ یا حفره ایجاد می‌گردد.
پلاک چگونه بیماری لثه ایجاد می‌کند؟
اگر با مسواک زدن پلاک را برطرف نکنید، سفت شده و به چیزی به نام جرم دندان تبدیل می‌گردد، نام دیگر آن تارتار است. وقتی جرم نزدیک خط لثه تشکیل می‌گردد، پلاک زیر آن مواد سمی مضری تولید می‌کند که در لثه ایجاد حساسیت و تورم می‌کنند.
لثه‌ها از دندانها فاصله می‌گیرند و شکاف بین آن‌ها عفونی می‌شود. اگر فوراً به بیماری لثه رسیدگی نشود، استخوانی که دندان را نگه می‌دارد، نابود شده و ممکن است یک دندان سالم شل شده و بیفتد. بیماری شدید در لثه می‌تواند به افتادن دندانها و نیاز به جایگزینی آن‌ها بیانجامد.
چگونه از بیماری لثه پیشگیری کنم؟
جدا کردن پلاک و خرده غذا از اطراف دندان بسیار حائز اهمیت است؛ چراکه از ورم کردن لثه‌ها و عفونی شدن آن‌ها پیشگیری می‌کند. اگر اجازه دهید پلاک روی دندان بماند، سفت شده و به تارتار (جرم دندان) تبدیل می‌گردد. جرم دندان را فقط گروه دندان‌پزشکی می‌تواند بزداید. باید به‌طور منظم به قرارهای دندان‌پزشکی خود پایبند باشید تا اگر لازم باشد یک شستشوی کامل به دندان‌های شما داده شود.
از کجا بدانم بیماری لثه دارم یا خیر؟
بیماری لثه عموماً بدون درد اتفاق می‌افتد؛ با اینکه به استخوان نگاه‌دارنده‌ی دندان آسیب می‌زند. نشانه‌ی بیماری لثه (ورم لثه) معمولاً لثه‌های قرمز ورم کرده‌ای است که هنگام مسواک زدن یا تمیز کردن فاصله‌ی دندانها خون‌ریزی می‌کند. افراد بسیاری وقتی خون‌ریزی لثه را می‌بینند، نگران می‌شوند و با ملایمت بیشتری مسواک می‌زنند یا کلاً آن را کنار می‌گذارند.
در واقع باید به‌طور منظم و کامل دندان‌های خود را تمیز کنید تا با بیماری لثه بجنگید. اگر طی چند روز خون‌ریزی لثه تمام نشد، به گروه دندان‌پزشکی خود مراجعه کنید و از آن‌ها مشورت بگیرید.
چه نوع مسواکی باید استفاده نمایم؟
دندان‌پزشک می‌تواند نوع مسواک مناسب دندان شما را معرفی نماید؛ اما بزرگ‌سالان باید مسواکی با سر کوچک یا متوسط انتخاب کنند. باید برس یا رشته‌های نرم تا متوسط، چند دسته با انتهای گرد از جنس نایلون داشته باشد. سر مسواک باید آن‌قدری کوچک باشد که به همه‌ی قسمت‌های دهان برسد، به‌ویژه ته دهان که معمولاً دسترسی دشواری دارد. کودکان باید از مسواک‌های کوچک‌تر اما به همان جنس برس استفاده نمایند.
امروزه می‌توانید مسواک‌های تخصصی‌تری خریداری نمایید. مثلاً افرادی که دندان‌های حساسی دارند اکنون می‌توانند از مسواک‌هایی نرم‌تر استفاده نمایند. همچنین برای افرادی که دندان‌های کج یا غیرعادی دارند نیز مسواک‌هایی با سری کوچک‌تر در بازار موجود است. نگه‌داشتن مسواک برای برخی افراد دشوار است؛ مثلاً به این دلیل که دچار پارکینسون هستند یا نوعی ناتوانی جسمی دارند. در حال حاضر مسواک‌هایی وجود دارد که قسمت دسته‌ی آن بزرگ بوده و سر آن زاویه دارد تا استفاده از آن آسان‌تر گردد.
چرا مسواک زدن اهمیت دارد؟
هر روز مسواک زدن و تمیز کردن دندان اهمیت دارد زیرا پلاک را از بین می‌برد. اگر پلاک از بین نرود، همین‌طور روی هم ساخته می‌شود و از تکه غذاهای باقی‌مانده در دهان تغذیه کرده و درنهایت منجر به پوسیدگی دندان و بیماری لثه می‌گردد.
روش کار با مسواک‌های الکتریکی یا برقی چیست؟
سری مسواک برقی چرخش نوسانی یا لرزش دارد و با کمترین حرکت دست کاربر، بیشترین تمیزکاری را انجام می‌دهد؛ اما به‌هرحال باید مسواک را در جای درست قرار دهید.
آیا مسواک‌های برقی بهتر دندان را تمیز می‌کنند؟
آزمایش‌ها نشان می‌دهد که مسواک‌های برقی در از بین بردن پلاک موفق‌تر عمل می‌کنند. مسواک‌هایی که سری آن‌ها به هر دو سو می‌چرخد (سر چرخنده) از همه بهتر هستند. همه می‌توانند از مسواک برقی استفاده کنند؛ به‌ویژه افرادی که به‌سختی می‌توانند بازو یا دست خود را تکان بدهند. مثلاً افراد معلول یا مسن که اغلب متوجه می‌شوند استفاده از مسواک معمولی برای تمیزکاری کل دندان‌های آن‌ها مؤثر نیست.
مسواک‌های برقی همچنین برای کودکان نیز توصیه می‌شود، چراکه احتمالاً به دلیل نوآوری استفاده از مسواک برقی، تمایل بیشتری به منظم مسواک زدن نشان خواهند داد. این پرسش را با دندان‌پزشک خود مطرح کنید تا ببینید استفاده از مسواک برقی برای شما مزیتی به همراه دارد یا خیر.
چگونه مسواک بزنم؟
مسواک زدن پلاک و ذرات غذا را از سطوح داخلی، خارجی و لبه‌های دندان شما می‌زداید.
یکی از راه‌های از بین بردن پلاک در ادامه بیان شده است؛ برای آنکه بدانید کدام روش برای شما بهتر است، با دندان‌پزشک خود مشورت نمایید:
- سر مسواک را روی دندان قرار داده و نوک برس آن را با زاویه‌ی 45 درجه به خط لثه‌ی خود تکیه دهید. مسواک را با حرکات چرخشی کوچک چندین بار بر کل سطح همه‌ی دندانها حرکت دهید.
- سطح خارجی هر دندان بالا و پایین را مسواک بزنید و زاویه‌ی برس مسواک را با خط لثه حفظ کنید.
- این کار را روی سطوح داخلی همه‌ی دندان‌های خود تکرار نمایید.
- برای آنکه سطوح داخلی دندان‌های جلوی خود را تمیز کنید، مسواک را به‌صورت عمودی خم نموده و چند بار با چرخش‌های کوچک قسمت جلوی برس مسواک را روی آن بکشید.
- لبه‌های دندان را نیز مسواک بزنید.
- برای داشتن تنفسی تازه‌تر و تمیز کردن دهان با از بین برد باکتری‌ها، زبان خود را مسواک بزنید.
هر چند وقت باید مسواک بزنم؟
فراموش نکنید که آخر شب قبل از خواب و حداقل یک‌بار در روز، همه‌ی دندانها را با خمیردندان فلوراید مسواک بزنید. اگر مدام بعد از مسواک زدن دچار ناراحتی یا خون‌ریزی می‌شوید، باید به دندان‌پزشک خود مراجعه نمایید.
از کجا بدانم همه‌ی پلاک‌ها را از بین برده‌ام؟
می‌توانید با استفاده از یک رنگ مخصوص که با پنبه روی دندانها می‌زنید یا قرص‌های آشکار کننده‌ی ویژه، پلاک را به‌صورت لکه نمایان کنید. این مواد را می‌توانید از داروخانه یا بعضی مطب‌های دندان‌پزشکی تهیه کنید.
این لکه بی‌ضرر است و هرجای دهان را که نیاز به مسواک بیشتری داشته باشد، نشان خواهد داد. بیشتر به قسمت‌هایی که لثه و دندان به هم می‌رسند توجه نمایید. بیشتر مسواک زدن می‌تواند پلاک رنگی‌شده را از بین ببرد.
هر چند وقت یک‌بار باید مسواک خود را عوض کنم؟
مسواک‌های فرسوده نمی‌توانند به‌خوبی دندان شما را تمیز کنند و ممکن است به لثه آسیب برسانند. عوض کردن مسواک هر دو الی سه ماه یک‌بار یا زودتر، اگر سر مسواک فرسوده شده باشد، بسیار حائز اهمیت است. زمانی که رشته‌های سر مسواک از هم فاصله می‌گیرند، دیگر به‌درستی دندان را تمیز نمی‌کنند.
آیا باید از خمیردندان فلوراید استفاده کنم؟
بله. فلوراید به تقویت و محافظت از دندان کمک می‌کند و درنتیجه پوسیدگی دندان بزرگ‌سالان و کودکان را کاهش می‌دهد.
همه‌ی کودکان زیر سه سال باید یک مقدار کم از خمیردندانی با میزان فلوراید بیش از ppm1000 (بخش در میلیون) استفاده کنند. بعد از سه‌سالگی، باید به‌اندازه‌ی یک نخود خمیردندان حاوی ppm1350 الی ppm1500 فلوراید استفاده نمایند.
برخی خمیردندان‌های کودکان فقط نیمی از فلوراید موجود در خمیردندان بزرگ‌سالان را دارند. این خمیردندان‌ها محافظت کمی برای دندانها ایجاد می‌کنند. اگر فرزندان شما زیر هفت سال سن دارند، باید هنگام مسواک زدن مراقبشان باشید و آن‌ها را تشویق کنید که خمیردندان را قورت ندهند.
چه نوع خمیردندانی باید استفاده کنم؟
به‌جز خمیردندان‌های خانوادگی معمول، خمیردندان‌های تخصصی فراوانی نیز وجود دارد. این خمیردندان‌ها شامل خمیردندان ویژه‌ی کنترل تارتار برای افرادی هستند که دچار جرم دندان می‌شوند و همچنین خمیردندانی نیز برای افرادی که دندان حساس دارند، وجود دارد. خمیردندان‌های «مراقبت کامل» حاوی موادی هستند که با بیماری لثه مبارزه کرده، نفس را تازه می‌کنند و ایجاد پلاک را کاهش می‌دهند. خمیردندان‌های «سفید کننده» در زدودن لکه برای بازیابی رنگ طبیعی دندان مفید هستند؛ اما آن‌قدر قدرت ندارند که سایه‌ی طبیعی دندانها را تغییر دهند.
بعضی خمیردندان‌های کودکان فقط نصف خمیردندان‌های بزرگ‌سالان فلوراید دارند. این خمیردندان‌ها محافظت اندکی برای دندانها به همراه دارند. اگر فرزند زیر هفت سال دارید، باید هنگام مسواک زدن مراقبشان باشید. آن‌ها را تشویق کنید که خمیردندان را قورت ندهند و بعد از مسواک زدن فقط آن را تف کنند؛ اما دهان خود را با آب نشویند.
برای آنکه دهانی تمیز و سلامت داشته باشید، باید از محصولات مراقبت از دندان متناسب استفاده کنید. از دندان‌پزشک خود بخواهید تا به شما بگوید چه انتخاب‌هایی دارید و نظر خود را درباره‌ی آن‌ها بیان کنند.
چه مقدار خمیردندان باید استفاده کنم؟
نیازی نیست سر مسواک را کامل با خمیردندان بپوشانید. بچه‌های زیر سه سال باید فقط ذره‌ای خمیردندان استفاده کنند و کودکان بالای سه سال به‌اندازه‌ی یک نخود. به یاد داشته باشید بعد از مسواک زدن، خمیردندان را تف کنید اما دهان را آب نکشید تا فلوراید مدت‌زمان بیشتری روی دندانها بماند.
زمانی که بین دندان‌های خود را تمیز می‌کنم، لثه‌ام باید خون‌ریزی داشته باشد؟
ممکن است چند روز اولی که بین دندانها را تمیز می‌کنید، لثه خون‌ریزی کند یا زخم شود. بعد از آنکه پلاک تجزیه شد و سلامت دهان و دندان بهبود یافت، این مسئله معمولاً برطرف می‌شود. اگر خون‌ریزی متوقف نشد، با دندان‌پزشک خود در میان بگذارید. شاید مشکل این است که درست تمیز نمی‌کنید یا نیاز باشد گروه دندان‌پزشکی، دندان و لثه‌ی شما را کامل‌تر تمیز کنند.
چگونه باید بین دندان‌های خود را تمیز کنم؟
با استفاده از یک مسواک «بین‌دندانی» یا نخ دندان می‌توانید این کار را انجام دهید. تمیزکاری بین دندانها پلاک و ذرات غذا را از میان آن‌ها و زیر خط لثه، قسمت‌هایی که مسواک به آن دسترسی ندارد، بیرون خواهد کشید. هنگام استفاده از نخ دندان یا مسواک بین‌دندانی از یک الگوی منظم پیروی نمایید و هیچ یک از دندانها را جای نگذارید. بد نیست به آینه نیز نگاه کنید.
قسمت پشت دندان‌های آخر را فراموش نکنید. همچنین تمیز کردن دور لبه‌ی هرگونه تاج، پل یا ایمپلنت بسیار حائز اهمیت است. باید حداقل روزی یک‌بار بین دندانها را تمیز کنید. دندان‌پزشک می‌تواند روش صحیح تمیز کردن بین دندانها را به شما یاد بدهد.
بین‌دندانی
مسواک‌های بین‌دندانی در اندازه‌های مختلفی موجود هستند. بهتر است از دندان‌پزشک یا متخصص بهداشت بپرسید کدام اندازه از این نوع مسواک‌ها برای دهان شما مناسب است.
مسواک بین‌دندانی را بین انگشت شست و اشاره نگاه دارید. به‌آرامی مسواک را بین شکاف دندانها قرار دهید. سر مسواک را به‌زور وارد شکاف نکنید. اگر از هم باز یا خم گردد، یعنی اندازه‌اش بیش‌ازحد بزرگ است. باید مسواکی با سری کوچک‌تر برای این فضا تهیه کنید.
نخ دندان
- حدوداً 45 سانتی‌متر از نخ دندان را ببرید و کمی از آن را دور یک انگشت از هر دست بپیچید.
- نخ را محکم بین دو شست و انگشتان اشاره نگاه دارید به صورتی که به‌اندازه‌ی حدود 3 سانتی‌متر نخ آن وسط باشد و دقت کنید شل نشود. با حرکتی «نوسانی» و آرام نخ دندان را بین دندان‌های خود ببرید. محکم آن را نکشید یا به لثه نکوبانید.
- زمانی که نخ دندان به خط لثه رسید، آن را به شکل C دور یک دندان خم نمایید تا جایی که مقاومت دندان را حس کنید.
- نخ را روی دندان نگاه دارید. با ملایمت کنار دندان را خراش و نخ را از لثه فاصله دهید. این کار را در سوی دیگر شکاف نیز به پهلوی دندان بعدی انجام دهید.
- پشت دندان آخر را فراموش نکنید.
- هنگام استفاده از نخ دندان، از الگوی مشخصی پیروی نمایید. از بالا شروع کرده و از راست به چپ پیش روید. سپس در پایین دوباره از راست به چپ کار را شروع کنید. به این شکل احتمال آنکه بعضی دندانها جا بیافتد کم می‌شود.
آیا استفاده از «شستشو دهنده دهان» مفید است؟
شستشو دهندگان دهان یا واتر جت ها از جریان آب استفاده می‌کنند تا پلاک و ذرات غذا را از اطراف دندانها بزدایند. این دستگاه‌ها به‌ویژه اگر سیم ارتودنسی یا پل ثابتی روی دندانها داشته باشید که شستن آن‌ها را دشوار کرده باشند یا اگر استفاده از مسواک‌های میان‌دندانی یا نخ دندان برای شما دشوار است، کمک خوبی به شمار می‌روند.
آیا باید از دهان‌شویه استفاده کنم؟
دهان‌شویه‌ی حاوی فلوراید می‌تواند به پیشگیری از پوسیدگی دندان کمک کند. شاید دندان‌پزشک، دهان‌شویه‌ی آنتی‌باکتریال به شما پیشنهاد دهد تا تجمع پلاک را کنترل و بیماری لثه را کم نمایید. اگر متوجه شدید که صرفاً برای خنک کردن نفس و خوشبو کردن دهان به‌طور منظم از دهان‌شویه استفاده می‌کنید، پس به دندان‌پزشک خود مراجعه نمایید؛ زیرا بدبویی دهان یکی از نشانه‌های دندان و لثه‌ی ناسالم یا ضعف در سلامت عمومی بدن است.
برنامه‌ی غذایی کمکی می‌کند؟
بسیاری فکر می‌کنند مقدار زیاد مواد قندی در برنامه‌ی غذایی است که باعث پوسیدگی می‌شود؛ اما اشتباه است. تعدد دفعات مصرف مواد قندی است که مشکل‌زا می‌گردد، نه مقدار آن. تقریباً یک ساعت طول می‌کشد تا دهان بتواند اسیدهایی را که با خوردن و نوشیدن مواد قندی تولید می‌گردد، خنثی نماید. در طی این زمان، دندان مورد حمله‌ی این اسید قرار می‌گیرد؛ بنابراین باید تعداد این‌گونه حملات را با محدود کردن مصرف قند به وعده‌های اصلی کاهش داد. جویدن آدامس بدون قند و نوشیدن آب بعد از وعده‌ها و میان وعده‌ها نیز به تسریع فرایند خنثی‌سازی اسید کمک می‌کند.
نوشیدنی‌های قندی گازدار، آبمیوهها، نوشیدنی‌های ورزشی و مشروبات علاوه بر ایجاد پوسیدگی، می‌توانند اسیدی بوده و فرسایش دندان را به همراه داشته باشند. این اتفاق زمانی می‌افتد که غذا و نوشیدنی به‌مرورزمان پوشش مینای دندان را از بین ببرد و احتمالاً باعث حساس شدن دندان می‌گردد.
چگونه دندان مصنوعی خود را تمیز کنم؟
تمیز کردن دندان‌های مصنوعی دقیقاً به‌اندازه‌ی تمیز کردن دندان‌های طبیعی اهمیت دارد. ممکن است غذا پیرامون لبه‌ها و گیره‌های دندان مصنوعی گیر کند و اگر کامل تمیز نگردد، این غذای جمع شده فاسد می‌شود.
باید یک مسواک جداگانه برای تمیز کردن دندان مصنوعی داشته باشید. قانون کلی: مسواک بزنید، آب بکشید، دوباره مسواک بزنید. دندان مصنوعی را بالای یک کاسه آب تمیز کنید مبادا از دست بیافتد. قبل از خیس کردنش، با مسواک آن را تمیز کنید تا ذرات غذا از آن جدا شود. به مدت کوتاهی در یک تمیزکننده‌ی مخصوص قرار دهید و سپس دوباره مثل دندان‌های طبیعی آن را مسواک بزنید.
مطمئن شوید که حتماً همه‌ی سطوح آن شامل سطحی که روی لثه‌ی شما می‌نشیند، خوب تمیز شود. اگر متوجه تجمع لکه یا پوسته شدید، از گروه دندان‌پزشکی بخواهید آن را تمیز کنند. بیشتر دندان‌پزشک‌ها برای دندان مصنوعی هم مسواک کوچک یا متوسط را توصیه می‌کنند.
من ایمپلنت دارم. باید کار خاصی انجام دهم؟
دندان‌پزشک یا جراح دندان روش مراقبت پس از جراحی ایمپلنت را به شما یاد خواهند داد. حتماً باید آن را به‌طور منظم و کامل تمیز کنید تا از بیماری لثه و عفونت‌های احتمالی پیشگیری نمایید. از دستورالعملی که دندان‌پزشک یا جراح به شما می‌دهد پیروی کنید.
چرا باید به‌طور منظم به دندان‌پزشک مراجعه کنم؟
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. اگر به‌طور منظم به دندان‌پزشک خود مراجعه کنید، به درمان کمتری نیاز خواهید داشت و اگر مشکلی درراه باشد، زودتر آن را تشخیص داده و درمان آن را آسان‌تر خواهند نمود.
سخن آخر
سلامت دندان از شما آغاز می‌شود. با پیروی از این نکات ساده می‌توانید دهان خود را تمیز و سالم نگاه‌دارید:
- به مدت دو دقیقه با استفاده از خمیردندان فلوراید مسواک بزنید، یک‌بار شب قبل از خواب و حداقل یک‌بار در طول روز.
- بعد از مسواک زدن خمیردندان را تف کنید اما دهان را آب نکشید.
- از مسواکی با سری کوچک یا متوسط استفاده کنید.
- مسواک برس نرم یا نیمه نرم، چند رشته‌ای با نوک نایلونی گرد داشته باشد.
- به استفاده از مسواک برقی فکر کنید.
- برای تمیز کردن دندان، حرکات چرخشی ریز را فراموش نکنید.
- به‌طور منظم، حداقل هر 3 ماه یک‌بار مسواک خود را عوض نمایید.
- هر روز با استفاده از مسواک بین‌دندانی یا نخ دندان شکاف میان دندانها را تمیز کنید.
- دفعات مصرف غذا و نوشیدنی قندی را کاهش دهید.
- به‌طور منظم و به تعداد دفعات توصیه شده توسط دندان‌پزشک به او مراجعه نمایید.
منبع:چطورپدیا
